Τι συμβαίνει με τα “κακά” συναισθήματα;

Τα συναισθήματά μας έχουν πολύτιμο ρόλο στη ζωή μας. Μας καθοδηγούν, μας προστατεύουν και μας βοηθούν να γνωρίσουμε σε βάθος τον εαυτό μας. Ωστόσο, συχνά παρατηρείται η τάση να ετικετοποιούμε τα συναισθήματα, διαχωρίζοντάς τα σε «καλά» και «κακά». Με τον τρόπο αυτό, ενοχοποιούμε τα δύσκολα συναισθήματα και τα κρύβουμε, αποφεύγουμε να τα εκφράσουμε ή αρνούμαστε εξ αρχής την ύπαρξή τους.

Για πολλούς από εμάς είναι ιδιαιτέρως τρομακτικό να ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα γνήσια συναισθήματά μας. Φαίνεται πως ποτέ δεν είναι η «κατάλληλη στιγμή» για να νιώθουμε άσχημα. Θυμός, στεναχώρια, ντροπή και λοιπά, δεν πρέπει να έχουν θέση στο ρεπερτόριο των συναισθημάτων μας. Έτσι, μαθαίνουμε πώς να καταπιέζουμε και να καλύπτουμε αυτού του είδους τα συναισθήματα, με αποτέλεσμα αυτά να καταχωνιάζονται μέσα μας πριν καν τα αναγνωρίσουμε. Αυτή η τακτική απαιτεί υπερβολική προσπάθεια και ενέργεια και φυσικά, δεν θα μπορούσε να μην έχει τον αντίκτυπό της στην ούτως ή άλλως απαιτητική καθημερινότητά μας.

Πολλές φορές η ενοχοποίηση συγκεκριμένων συναισθημάτων έρχεται ως αποτέλεσμα έμμεσης μάθησης από μικρή ηλικία. Όλοι μας έχουμε ακούσει εκφράσεις όπως: «Εσύ είσαι πάντα το καλύτερο παιδί», «Οι άντρες δεν κλαίνε», «Εσύ είσαι δυνατή, δεν σε φοβάμαι εσένα!», «Δεν μπορώ τους αρνητικούς ανθρώπους!».

Το να νιώθουμε συνεχώς «καλά» και να βιώνουμε μονίμως θετικά συναισθήματα, δημιουργεί τεράστια πίεση. Άλλωστε, θα πρέπει να αναρωτηθούμε κατά πόσο αυτό είναι κάτι εφικτό στον κόσμο που ζούμε, ή πρόκειται για μια ουτοπία.

Το να καταπίέζουμε τον εαυτό μας να νιώθει συνεχώς ευχάριστα, ανεξαρτήτως των συνθηκών που βιώνουμε, μπορεί να μας δημιουργήσει μια αίσθηση αποσύνδεσης από την πραγματικότητα και ένα «ρηχό» συναίσθημα.

Τα συναισθήματά μας – ακόμα και εκείνα που καταπιέζουμε, αγνοούμε ή υποτιμούμε – μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για το τι είναι σημαντικό για εμάς και αντανακλούν τους στόχους μας και τα όνειρά μας. Ο θυμός μας βοηθάει να κινητοποιηθούμε, το άγχος μας βοηθάει να πετύχουμε τον στόχο μας, ο φόβος έρχεται για να μας προστατέψει από τον κίνδυνο, ενώ η θλίψη μας βοηθάει να επεξεργαστούμε μια δύσκολη κατάσταση και να προχωρήσουμε.

Όσο περισσότερο αποφεύγουμε κάποιο συναίσθημα, τόσο συχνότερα καλούμαστε να το αντιμετωπίσουμε. Γι’ αυτό, είναι χρήσιμο να σταματήσουμε να κρυβόμαστε, και να κοιτάξουμε κατάματα τα συναισθήματά μας, με σκοπό, όχι να τα αλλάξουμε, αλλά να τα κατανοήσουμε.

Πώς γεννήθηκε το συναίσθημά μας; Τι έρχεται να μας πει; Τι αίσθηση φέρνει στο σώμα μας; Με ποιον τρόπο ζητάει να εκφραστεί;

Γνωρίζοντας τα συναισθήματά μας, μαθαίνουμε τελικά τον εαυτό μας.